Aangemeten zadels

Fietsen is gezond, behalve als het zadel niet is toegesneden op het zitvlak. „Het zadel is het belangrijkste onderdeel als het om fietscomfort gaat. Een te zacht zadel kopen. „Hoe zachter het zadel, hoe dieper je erin wegzakt en hoe meer pezen en bloedvaten worden afgekneld. Een gelzadel bijvoorbeeld zit de eerste paar kilometers heel comfortabel, maar dan krijg je al snel last van tintelende benen en een slapend kruisgedeelte.”

Bewegingstechnoloog Elmar Dekker, die een studie deed naar fietszadels, betwijfelt of een gelzadel goed is. „Ik ben geen tegenstander van gel, als het maar op de goede plaats en in de juiste hoeveelheid gebruikt wordt. Veel gelzadels zijn als het ware een dikke bol waar je in zakt. Daardoor wordt de druk verdeeld over je hele zitvlak, zodat ook de schaamstreek en het stuitje belast worden. Dat zijn echter juist de plaatsen waar je geen belasting wilt hebben.”

Daar komt nog bij dat gel warmte vasthoud. „Het wordt tussen de benen een zweterige toestand. Daardoor verweekt de huid en wordt die kwetsbaar voor allerlei infecties. Zeker als je fiets niet helemaal goed is afgesteld en je met je zitvlak heen en weer gaat over het zadel, speelt dit probleem je parten.

De oplossing voor alle zadelklachten is eenvoudig. „Twee Duitse ingenieurs van SQ-lab, een ergonomisch laboratorium, hebben gekeken naar de manier waarop het menselijk lichaam contact maakt met de fiets. Wat blijkt? Het zadel moet zo vormgegeven zijn dat alleen de twee zitbeentjes, die deel uitmaken van het bekken, de last van het lichaam dragen. Geen speld tussen te krijgen, zei een huisarts eens tegen me toen hij hier voor een nieuw zadel kwam.”

Opvallend aan het zadel van SQ-lab is dat de neus en het middelste gedeelte van het zadel 2 centimeter lager zijn dan de beide vlakken die de zitbeentjes dragen. Ook zit er een inkeping aan de achterkant, zodat het staartbeentje niet wordt belast. Het zadel is gevuld met traagschuim. Hetzelfde materiaal zit ook in antidecubitusmatrassen. De toplaag is van Nanotop, een materiaal met dezelfde vochtregulerende eigenschappen als leer.”

Dekker gaat in zijn studie naar fietszadels nog een stukje verder dan SQ-lab. „In plaats van een verlaging van 2 centimeter, heb ik in mijn ontwerp het middenstuk er gewoon tussenuit gehaald.” Daarnaast loopt zijn zadel aan de achterkant iets omhoog. „Door de trapkracht en het gewicht van het lichaam ontstaat er niet alleen een kracht loodrecht op het zadel, maar ook één evenwijdig aan het contactoppervlak tussen zitvlak en zadel. Als de huid en het onderliggende weefsel deze zogenaamde afschuifkracht moeten opvangen, kan dat snel tot problemen leiden.”

Dekker probeerde zijn idee bij de Nederlandse zadelfabrikant Lepper aan de man te brengen. Zonder succes. Inmiddels heeft het bedrijf een ergonomisch zadel in de collectie dat veel weg heeft van het zadel van SQ-lab en het ontwerp van Dekker.

Rechtop

zodra wij klanten met zadelklachten in de winkel krijgen, laten wij hen plaatsnemen op een meetkrukje met daarop een stukje golfkarton. Even goed gaan zitten en de beide zitbeentjes laten een afdruk achter. Vervolgens meten wij de afstand tussen beide afdrukken. „Welk zadel wij dan adviseren, hangt af van het fietsgedrag. Voor iemand die ongeveer rechtop op de fiets zit -zoals meestal het geval is- adviseer ik een breder zadel dan voor iemand die helemaal voorover gebogen zit, zoals op een racefiets. In het laatste geval kantelt het bekken naar voren en liggen de contactvlakken op het zadel dichter bij elkaar. De zitbeentjes zijn namelijk twee boogjes die naar elkaar toelopen en in het schaambeen bij elkaar komen.”